Việt Nam nên áp dụng mô hình dùng bảo hiểm như một công cụ kinh tế, giúp tác động góp phần kéo giảm TNGT.

Lái xe an toàn, bảo hiểm đóng thấp

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Trần Hữu Minh, Phó chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, việc dùng công cụ kinh tế thông qua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự với chủ phương tiện xe cơ giới để tác động vào hành vi của lái xe đã được áp dụng thành công ở nhiều nước trên thế giới. Những lái xe vi phạm trật tự ATGT hoặc gây tai nạn sẽ phải đóng mức bảo hiểm cao hơn. Ngược lại, những lái xe an toàn, chấp hành đúng các quy định pháp luật sẽ có mức đóng rất thấp. “Các nghiên cứu và kinh nghiệm thực tế cho thấy, công cụ kinh tế có tác động rất lớn tới hành vi và trong nhiều trường hợp thậm chí hiệu quả hơn phương pháp hành chính mệnh lệnh”, ông Minh nói.

Cũng theo ông Minh, mức đóng bảo hiểm sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như trình độ tay nghề, kỹ năng, thâm niên an toàn của người lái xe, phương tiện mà họ sử dụng, các thuộc tính chuyến đi... Tuy vậy, để xác định được mức độ rủi ro hay an toàn của lái xe, phải qua thống kê, phân tích và sử dụng các mô hình tính toán có đầy đủ căn cứ khoa học. Lái xe vi phạm hoặc tai nạn phải đóng mức bảo hiểm cao, nhưng những năm sau đó lái xe an toàn thì mức bảo hiểm cũng sẽ giảm dần.

Cùng quan điểm này, ông Phùng Đắc Lộc, nguyên Tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm VN phân tích, nhiều nước tiên tiến trên thế giới đều áp dụng hình thức lái xe an toàn nên được giảm phí đóng bảo hiểm, qua đó sẽ góp phần kéo giảm TNGT.

Ở góc độ người phải đóng bảo hiểm, ông Phan Đình Cương, Giám đốc điều hành Công ty CP xe khách Bắc Sơn (Sơn La) cho rằng, nếu việc này được thực hiện sẽ đảm bảo tính bình đẳng, quyền lợi cho cả lái xe và chủ xe, không thể đánh đồng người gây ra tai nạn nhiều với người lái xe an toàn, người được bồi thường bảo hiểm nhiều với người bồi thường ít.

Cần có cơ sở dữ liệu ATGT quốc gia

Để triển khai thành công phương thức đóng phí bảo hiểm nói trên cần thiết phải có hệ dữ liệu quốc gia được cập nhật đầy đủ, khoa học về mặt hạ tầng, môi trường giao thông, đặc biệt là về người lái, phương tiện và được chia sẻ với các cơ quan liên quan phục vụ cho quản lý ATGT. Theo ông Trần Hữu Minh, hệ dữ liệu này không chỉ theo dõi những vụ TNGT mà còn cần có khả năng ghi chép và lưu trữ lại những lỗi vi phạm về trật tự ATGT của người tham gia giao thông qua từng năm (như việc đỗ xe không đúng quy định, chạy quá tốc độ, không thắt dây bảo hiểm, uống rượu bia khi lái xe...). Nếu hệ thống cho thấy một cá nhân có dấu hiệu tái phạm cùng một lỗi trong một khoảng thời gian nhất định có thể áp dụng mức phạt lũy tiến.

Hiện Bộ Tài chính đã xây dựng xong cơ sở dữ liệu về bảo hiểm và giao cho Hiệp hội Bảo hiểm VN điều hành. Tuy nhiên, hệ cơ sở dữ liệu này hoạt động chưa hiệu quả do các doanh nghiệp bảo hiểm không nhập dữ liệu. Trong khi văn bản quy phạm pháp luật đã quy định cụ thể những loại dữ liệu bảo hiểm phải nhập và việc xử phạt nhiều doanh nghiệp bảo hiểm không nhập dữ liệu. Vì vậy, cần có chế tài quy định cụ thể, cơ sở dữ liệu của doanh nghiệp bảo hiểm hòa nhập với cơ sở dữ liệu chung thì mới được bán bảo hiểm.